ΤΡΑΜΠΟ
βιογραφία 2015
Μέχρι το 1947, ο Ντάλτον Τράμπο ήταν ένας από τους κορυφαίους σεναριογράφους του Χόλιγουντ, έως ότου αυτός και άλλοι καλλιτέχνες μπήκαν στη 'μαύρη λίστα' και φυλακίστηκαν για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις.
ΣΕΝΑΡΙΟ: Τζων ΜακΝαμάρα (σενάριο), Μπρους Κουκ (βιβλίο)
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Μπράιαν Κράνστον, Έλεν Μίρεν, Νταιάν Λέιν, Τζον Γκούντμαν, Ελ Φάνινγκ, Άλαν Τάντικ
ΗΜΕΡ.ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 11/02/2016 (Ελλάδα)ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 124 λεπτά
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Αμερική
Ο Τζων ΜακΝαμάρα γράφει το σενάριο βασισμένος στην αμφιλεγόμενη βιογραφία του Μπρους Κουκ και ο Τζέι Ρόουτς, γνωστός από τις κωμωδίες, Austin Powers (1997, 1999, 2002), Meet the parents (2000), The Campaign (2012), ζωντανεύει την προσωπική οδύσσεια ενός πολυσύνθετου ταλέντου και παράλληλα τις συνθήκες μιας δύσκολης και σκοτεινής εποχής στην ιστορία του πολιτισμού της Αμερικής.
Προσπαθώντας να διατηρήσει έναν χιουμοριστικό τόνο σε ένα θέμα σοβαρό, χωρίς πάντα να το καταφέρνει, το Τράμπο υπεραπλουστεύει τις μαύρες στιγμές μιας ιστορικής εποχής, χάνοντας την ευκαιρία να σατιρίσει σε βάθος την πολιτική υποκρισία ή την παράνοια εκείνων των καιρών και εξωραΐζει μια προσωπικότητα που οι πολιτικές του πεποιθήσεις και κυρίως οι πρακτικές, ήταν πολύ πιο περίπλοκες από ότι τις παρουσιάζει.
Προσπαθώντας να διατηρήσει έναν χιουμοριστικό τόνο σε ένα θέμα σοβαρό, χωρίς πάντα να το καταφέρνει, το Τράμπο υπεραπλουστεύει τις μαύρες στιγμές μιας ιστορικής εποχής, χάνοντας την ευκαιρία να σατιρίσει σε βάθος την πολιτική υποκρισία ή την παράνοια εκείνων των καιρών και εξωραΐζει μια προσωπικότητα που οι πολιτικές του πεποιθήσεις και κυρίως οι πρακτικές, ήταν πολύ πιο περίπλοκες από ότι τις παρουσιάζει.
Έστω κι εάν δεν γίνεται ποτέ συναρπαστική, εκτός από την αυτοαναφορικότητά της- έχει ενδιαφέρον να παρατηρούμε, πως το ίδιο το Χόλιγουντ βλέπει τον εαυτό του- η ταινία με όχημα την προσωπική ιστορία του ήρωα αναφέρεται σε σημαντικά ζητήματα, όπως την δημαγωγία και τον λαϊκισμό ως επικίνδυνους, καταλυτικούς παράγοντες εκφυλισμού της δημοκρατίας, τη χειραγώγηση της τέχνης από την κυρίαρχη ιδεολογία ως μέσο για την πολιτική 'ολοκλήρωση' της και την μετατροπή της τέχνης σε προϊόν.
Κατόπιν αυτής της δεκάχρονης περιόδου μακαρθισμού, οι παραγωγές του Χόλιγουντ και ο χαρακτήρας του, άλλαξαν δια παντός, αφού οι δημιουργοί από εκφραστές ιδεών και προβληματισμού, μετατράπηκαν σε υπαλλήλους των μεγάλων πολιτιστικών τραστ και το ίδιο το Χόλιγουντ σε μια τεράστια στυγνή επιχείρηση η οποία δεν χρειάζεται τη λογοκρισία κάποιας επιτροπής ή κυβέρνησης, καθώς τα μονοπώλια των μεγάλων στούντιο της, έχουν ήδη αποφασίσει τη σταδιακή αποκοπή του μεγάλου κοινού από αισθητικά και ιδεολογικά προβληματισμένες ταινίες, με μοναδικούς σκοπούς την πνευματική του νωθρότητα, άρα την ιδεολογική του χειραγώγηση και πάνω από όλα το κέρδος.
Κατόπιν αυτής της δεκάχρονης περιόδου μακαρθισμού, οι παραγωγές του Χόλιγουντ και ο χαρακτήρας του, άλλαξαν δια παντός, αφού οι δημιουργοί από εκφραστές ιδεών και προβληματισμού, μετατράπηκαν σε υπαλλήλους των μεγάλων πολιτιστικών τραστ και το ίδιο το Χόλιγουντ σε μια τεράστια στυγνή επιχείρηση η οποία δεν χρειάζεται τη λογοκρισία κάποιας επιτροπής ή κυβέρνησης, καθώς τα μονοπώλια των μεγάλων στούντιο της, έχουν ήδη αποφασίσει τη σταδιακή αποκοπή του μεγάλου κοινού από αισθητικά και ιδεολογικά προβληματισμένες ταινίες, με μοναδικούς σκοπούς την πνευματική του νωθρότητα, άρα την ιδεολογική του χειραγώγηση και πάνω από όλα το κέρδος.
Βρισκόμαστε γύρω στο 1947. Κάτω από την συνεχώς κλιμακούμενη αντιπαράθεση της Αμερικής με τη Ρωσία, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το φόβο της κόκκινης απειλής, έχει συσταθεί μια επιτροπή αντιαμερικανικών ενεργειών, η οποία έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στη βιομηχανία του θεάματος, αφού πιστεύει ότι η κόκκινη προπαγάνδα έχει εισχωρήσει στο Χόλιγουντ και ανακρίνει όλους όσους είναι ύποπτοι ή είναι όντως αριστεροί. Ο Τράμπο (Μπράιαν Κράνστον), δεινός χειριστής του λόγου, ένας από τους πιο γνωστούς σεναριογράφους στο Χόλιγουντ και μέλος από το 1943 του κομουνιστικού κόμματος, καλείται να καταθέσει στην επιτροπή καθώς κατηγορείται για τις πεποιθήσεις του. Στο αρνητικό κλίμα που σχηματίζεται γύρω από το όνομά του, συμβάλει αποφασιστικά, με τα λιβελογραφήματά της η γνωστή αρθρογράφος σε κουτσομπολίστικη στήλη και σκληρή σοβινίστρια Χέντα Χόπερ (Έλεν Μίρεν), όπου μαζί με τον Τζων Γουέιν (Ντέιβιντ Τζέιμς Έλιοτ) επιτίθενται σε κάθε υποτιθέμενη κόκκινη απειλή και κάθε αριστερό. Η άρνηση του Τράμπο να καταθέσει με τους όρους και τις συνθήκες της επιτροπής, έχει ως αποτέλεσμα να μπει στη μαύρη λίστα, να αποκλειστεί από τα μεγάλα στούντιο και να κλειστεί σε μια ομοσπονδιακή φυλακή για έντεκα μήνες. Μετά τη φυλακή συνεργάζεται με τη δυναστεία των Κινγκ Μπρόδερς (Τζων Γκούντμαν και Στέφεν Ρουτ), οι οποίοι παράγουν ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού, γράφοντας φτηνά και γρήγορα σενάρια. Ανίκανος να πουλήσει όλα όσα έγραφε με το όνομά του, ο Τράμπο, χρησιμοποιεί ψευδώνυμα ή την υπογραφή άλλων σεναριογράφων και με τον τρόπο αυτό καταφέρνει και κερδίζει δυο όσκαρ, για το The brave one (1956) και το Roman Holiday (1953). Στη συνέχεια, ήταν ο Ότο Πρέμινγκερ και ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, οι οποίοι πρόσθεσαν στα ονόματα των συντελεστών στις ταινίες τους, το όνομα του Τράμπο και η παρακολούθηση του Σπάρτακου από τον νεοεκλεγέντα, τότε, Τζων Κένεντι, σηματοδότησε την αρχή του τέλους των μακαρθικών διώξεων στο χώρο του κινηματογράφου.
Ο Ντάλτον Τράμπο, 'ο σοβιετικός των λούσων', όπως αλλιώς τον ονόμαζαν, διακινδύνευσε τα πάντα για να διαμαρτυρηθεί για τα εργασιακά και πολιτικά δικαιώματα και την ελευθερία λόγου. Αφοσιωμένος στις κομουνιστικές αρχές του, χαιρόταν τα προνόμια του συσσωρευμένου πλούτου του, πριν φυλακιστεί και μετά την αποφυλάκισή του και τον αποκλεισμό του από τα μεγάλα στούντιο χρησιμοποίησε τη δυνατότητα της ανωνυμίας για να πουλήσει τα σενάριά του, μια δυνατότητα την οποία δεν είχαν λόγου χάριν, σκηνοθέτες ή ηθοποιοί. Αυτός ήταν ένας λόγος για τον οποίο κατηγορήθηκε από μια μερίδα συναδέλφων του για οπορτουνισμό, καθώς και για τις πολιτικές του δράσεις πριν την σύσταση της επιτροπής.
Το εμβόλιμο αρχειακό υλικό, οι σκηνές και στιγμές από το παρελθόν που αποδίδουν το αγωνιστικό πορτρέτο της αμερικανικής αριστεράς, η σκηνική απόδοση της εποχής ή του πιεστικού κλίματος που επικρατούσε και η σκηνική παρουσία του Κράνστον, δεν μπορούν να μετατρέψουν την ταινία από μια ενδιαφέρουσα κινηματογραφική πρόταση σε κάτι παραπάνω από αυτό. Στη δραματοποίηση αυτής της μαύρης περιόδου, η άνευρη αφηγηματική ανάπτυξη που της επιφυλάσσει ο Ρόουτς η αποφυγή κάθε ρίσκου, σύγκρουσης ή δραματικής κορύφωσης, η βεβιασμένη αμφιταλαντευόμενη χρήση του χιουμοριστικού ύφους, η πολιτική αθωότητα ή η ενισχυμένη ηρωοποίηση με την οποία περιβάλει τον ήρωα, όπως επίσης η ιδεολογική και διδακτική απλότητα, στερούν στην ταινία τις αποχρώσεις, την πολυπλοκότητα και το βάθος πεδίου το οποίο θα ήθελε να φτάσει το “Τράμπο”.
