ADIEU AU LANGAGE

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

δράμα 2014

 H ιδέα είναι απλή: Mια παντρεμένη γυναίκα κι ένας ανύπαντρος άνδρας συναντιούνται. Αγαπούν, τσακώνονται, τα αίματα ανάβουν. Ένας αδέσποτος σκύλος περιδιαβαίνει από την πόλη στην εξοχή. Οι εποχές περνούν. Ο άνδρας και η γυναίκα συναντιούνται ξανά. Ο σκύλος βρίσκεται ανάμεσά τους. O ένας είναι ο άλλος, και ο άλλος ο ένας και είναι τρεις. Ο πρώην σύζυγος διαλύει τα πάντα. Μία δεύτερη ταινία ξεκινά: ίδια με την πρώτη, κι όμως όχι. Από την ανθρώπινη φυλή περνάμε στη μεταφορά. Αυτό τελειώνει με γαβγίσματα και με τα κλάματα ενός μωρού. Στο μεταξύ, θα έχουμε δει ανθρώπους να μιλούν για την πτώση του δολαρίου, για την αλήθεια που κρύβεται στα μαθηματικά και για τον θάνατο ενός κοκκινολαίμη.
- Ζαν-Λικ Γκοντάρ


ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ζαν Λικ Γκοντάρ
ΣΕΝΑΡΙΟ: Ζαν Λικ Γκοντάρ
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Ελοίς Γκοντέ, Καμίλ Αμπντελί, Ρισάρ Σεβαλιέ, Ζόι Μπρουνό, Κριστιάν Γκρεγκορί, Τζέσικα Έρικσον
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Γαλλία, Ελβετία
goodbye to language movie poster
 Μανιεριστής ή όχι, ο Ζαν Λικ Γκοντάρ, έχει μια πορεία σαράντα πέντε και πλέον χρόνων δημιουργίας και πειραματισμών στον χώρο του κινηματογράφου και με το ρηξικέλευθο έργο του έχει αναδειχθεί ως ένας από τους πιο μεγάλους και σημαντικούς σκηνοθέτες παγκοσμίως. “Ο τρελός Πιερό”, “Όλα πάνε καλά”, “Ζούσε τη ζωή της”, “Δυο, τρία, πράγματα που ήξερα για αυτήν”, “Η περιφρόνηση” και άλλες, αποτελούν ταινίες σταθμούς στην ιστορία του κινηματογράφου. Το 1960 με την “Κομμένη ανάσα”, ο Γκοντάρ αλλάζει τη παραδοσιακή αφηγηματική γλώσσα του σινεμά, κατακερματίζοντας την αφήγηση και καταστρέφοντας το συντακτικό της. Από τότε, τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο για την έβδομη τέχνη που γυρνάει σελίδα. Σχεδόν ποτέ δεν εγκαταλείπει την αισθητική τεχνοτροπία του που εμπνεύστηκε στα χρόνια της Νουβέλ Βαγκ. Μια τεχνοτροπία, η οποία αλληλεπιδρά με τα πολύσημα νοήματα και τους προβληματισμούς των ταινιών του, διαμορφώνει ένα αποτέλεσμα ισχυρό και συγκλονιστικό και καθιστά τις δημιουργίες του απόλυτες κινηματογραφικές εμπειρίες.
 Τα γενικά χαρακτηριστικά της ιδιότυπης κινηματογραφικής έκφρασης του ογδοντατετράχρονου σήμερα γαλλοελβετού είναι η αποδομητική, σύνθετη, δοκιμιακή γραφή και συνάμα τόσο άμεσα ποιητική, γεμάτη έντονα συναισθήματα και πλούσιες εικόνες, με πολιτικά, κοινωνικά και πάσης φύσεως μηνύματα και αναφορές σε φιλοσοφικά και λογοτεχνικά κείμενα διάσπαρτα στο φιλμικό κείμενο, ενώ δεν λείπουν οι πειραματισμοί στα πλάνα, στους φωτισμούς και στους ήχους.   
 Στο “Αποχαιρετισμός στη γλώσσα”, ο Γκοντάρ, πιο προκλητικός και ανατρεπτικός από ποτέ, επιχειρεί να προσεγγίσει ζητήματα που αφορούν τους τρόπους αντίληψης και νόησης του εαυτού και του κόσμου, να καταδείξει την μεγάλη αλήθεια που αγκαλιάζει τη φύση αλλά και τους περιορισμούς που έχει επιβάλει ο σύγχρονος πολιτισμός, στην ανθρώπινη επικοινωνία.
 Το οπτικό, κριτικό του δοκίμιο, μπολιασμένο από μια πλούσια διακειμενικότητα, σαρκαστικό και υπαινικτικό, κατά καιρούς υβριστικό, μιλά για τα πάντα ή τουλάχιστο θέλει να μιλήσει για τα πάντα, για τον έρωτα, τις σχέσεις, τη θρησκεία, τον θάνατο, τις ψευδαισθήσεις της ζωής, για την τέχνη, την πολιτική, ακόμα και για την ευρωπαϊκή κρίση. Παράλληλα το φιλμ είναι και βιογραφικό, όπως άλλωστε είναι τα περισσότερα του δημιουργού, αλλά και μια εξερεύνηση των δυνατοτήτων της τρισδιάστατης απεικόνισης, που στα χέρια του Γκοντάρ απελευθερώνεται και αποκτά νέες δημιουργικές παραμέτρους.
 Ο σκηνοθέτης δεν ενδιαφέρεται για μια κατανοητή αφήγηση. Επικαλύπτει τους διαλόγους με άλλους διαλόγους, αποσταθεροποιεί επανειλημμένα τα αποτελέσματα που αφήνουν οι εντυπώσεις και τα οπτικά εφέ και τίποτα δεν διαρκεί στην οθόνη παρά μόνο τόσο, όσο για να καταχωρηθεί στιγμιαία στο μάτι. Οι σκηνές κόβονται συνεχώς αλλά ο ήχος συνεχίζεται αφού οι εικόνες που του αντιστοιχούν έχουν ήδη εξαφανιστεί από το κάδρο, με αποτέλεσμα να διαλύεται η αφηγηματική συνάφεια και να απομονώνεται η φιλμική λέξη από τα συμφραζόμενά της. Κι όμως, στο βάθος του δημιουργήματος υπάρχει ένα θεμέλιο που στοιχειοθετείται από τις σκηνές με το κινητό τηλέφωνο και όλες αυτές με τον τετράποδο, κύριο χαρακτήρα της ταινίας. Ναι ο σκύλος είναι ο πρωταγωνιστής του “Αντίο στη γλώσσα”.
 Ο Γκοντάρ παραφράζει τις ιδέες από τις ελεγείες του Ρίλκε, για να περικυκλώσει την αλήθεια, συμφωνώντας ότι μόνο ένα ζώο μπορεί να δει τον κόσμο, όπως πραγματικά είναι. Αυτό που εγείρει τον θρήνο είναι, ότι οι εμπειρίες μας είναι πάντα διαχωρισμένες από την ανθρώπινη συνείδηση. Γνωρίζουμε τον εαυτό μας, παρατηρώντας, συγκρίνοντας, διερμηνεύοντας, ονομάζοντας και κρίνοντας την εμπειρία μας. Η συνείδηση, μας διαχωρίζει από τους ρυθμούς της φύσης, “καμία αξιοπιστία, στον ερμηνευόμενο κόσμο (πρώτη ελεγεία), δεν ενημερωνόμαστε κατάλληλα όπως τα αποδημητικά πουλιά (τέταρτη) και ποτέ δεν έχουμε μπροστά μας το καθαρό διάστημα μέσα στο οποίο τα λουλούδια ανθίζουν αδιάκοπα (όγδοη). Κι όμως, η συνείδησή μας είναι και αυτό που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε “την ολότητα ενός σιωπηλού τοπίου (τρίτη) κάτω από το εξωτερικό της ύπαρξης μας, να ξεπεράσουμε την πιστότητα μιας συνήθειας, μιας μπάσταρδης απολίτιστης φυλής (πρώτη), να προσανατολίσουμε τις ζωές μας σύμφωνα με αξίες και να αντιληφθούμε τη σχέση μας με τη θεϊκό βασίλειο (δεύτερη).
 Ο Γκοντάρ κινηματογραφεί το ζώο μέσα σε λίμνες και ποτάμια, αστικές περιοχές, δάση πλούσια σε βλάστηση και όλες αυτές οι σκηνές αποτελούν μια όαση και μια ανάπαυλα από τον θόρυβο των εικόνων και της πληροφορίας που πλημμυρίζουν το φιλμ.
 Στον σύγχρονο πολιτισμό, η γλώσσα είναι σαν ένα ασήμαντο κατάλοιπο ενός παλιού τρόπου επικοινωνίας του ανθρώπου, μια περιττή δυνατότητα στον κόσμο των ψηφιακών μέσων και των εικόνων, “Σύντομα, ο καθένας θα χρειάζεται διερμηνέα. Για να κατανοήσουν τις λέξεις που προέρχονται από τα ίδια τους τα στόματα” λέει ένας χαρακτήρας.
 Μέσα από την τρισδιάστατη κινηματογράφηση, με τα αλληλοκαλυπτόμενα πλάνα, την ασυνέπεια των ήχων και τον καταιγισμό εικόνων και πληροφοριών, ο Γκοντάρ αναδεικνύει τα ζητήματα της επικοινωνίας του σύγχρονου ανθρώπου, επισημαίνει το πρόβλημα της υπερπληροφόρησης που οδηγεί στην αποπληροφόρηση, την ένταση, την αβεβαιότητα, ενώ με την παράθεση των εικόνων που στάζουν από τις κορεσμένες αποχρώσεις των λουλουδιών και των δέντρων τονίζει το μεγαλείο της φύσης. 
 Το “Αντίο στη γλώσσα”, μια απόπειρα κινηματογραφικής γλωσσολογικής υπέρβασης του Γκοντάρ  με τη χρήση καινοτόμων τεχνικών, είναι μια δημιουργία πρόκληση για τη σκέψη, απρόσιτη εκ προθέσεως του σκηνοθέτη, που κυρίως όμως “διαβάζεται” από την καρδιά και τις αισθήσεις, με μόνη προϋπόθεση να είναι ελεύθερες να κατακλυστούν από την εμπειρία για να συλλέξουν την αφοπλιστική ενέργεια που μεταδίδει.
 Και το “ Mommy” του Ξαβιέ Ντολάν, αλλά και “Το αντίο στη γλώσσα”, δίκαια έλαβαν εξ ημισείας το Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών, τη χρονιά που μας πέρασε.
bigstar8,3 icon Reviewed by My Films-In, on goodbye to language- Rating:8,3 out of 10

             




imdb
rottentomatoes